این گزارش ارزیابی آمار و ارقام دو رقیب منطقه‌ای ایران و اسرائیل در بطن بحران خاورمیانه بر سر تسلیحات هسته‌ای است.

به گزارش سه نسل، پایگاه اینترنتی الجزیره در آوریل 2012 گزارشی با عنوان «ایران و اسرائیل: مقایسه ماشین‌ جنگی دو کشور» به قلم "بن پیون" منتشر کرده است.

سایت سه نسل بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش ترجمه آن را برای اطلاع نخبگان و تصمیم گیران عرصه سیاسی کشور از فعالیت های اندیشکده های غربی منتشر می کند.

***

ایران و اسرائیل: مقایسه ماشین‌ جنگی دو کشور

اسرائیل، ایالات متحده و برخی قدرت‌های اروپایی، ایران را متهم می‌سازند که به دنبال ساخت تسلیحات هسته‌ای به منظور تکمیل تسلیحات متعارف خود است. ولی تهران اذعان دارد که برنامه فعلی آن دارای مقاصد صلح‌آمیز و غیرنظامی است.

صرف نظر از این مسئله، قدرت‌های غربی عموما بر این مسئله توافق دارند که ایران هنوز به تسلیحات هسته‌ای دست نیافته و حداقل ماه‌های بسیار زیادی با ساخت کلاهک قابل حمل – چنانچه هدف، واقعا ایجاد چنین چیزی باشد – فاصله دارد.

در حالی که حمله نظامی به پایگاه‌های هسته‌ای ایران دارای قطعیت نیست، امکان رویارویی نظامی وجود دارد. نگاهی به قوای مقایسه‌ای نیروهای ایران و اسرائیل، حاکی از تفاوت در تجهیزات، توانمندی‌ها و استعداد نیروهای ذکر شده است.

جمعیت ایران ده برابر جمعیت اسرائیل است - که نیروهای مسلح آن نیز از همین جمعیت ناشی می‌شود - ولی بسیاری از سخت‌افزار نظامی ایران به خاطر وضع تحریم تسلیحاتی به صور مختلف از  سال 1979، از وضعیتی نامطمئن برخوردار است.

دیوید رابرتز، معاون موسسه خدمات متحد سلطنتی (پژوهشکده سلطنتی نیروهای مسلح دوحه) می‌گوید: بسیاری از تانک‌ها و هواپیماهای ایران با سطوح متفاوتی از نگهداری و به روز بودن از فناوری‌ قدیمی‌تری برخوردارند. وی می‌افزاید، آخرین درگیری عمده نیروی نظامی ایران در جنگ تقریبا یک دهه‌ای با عراق در دهه 80 میلادی بوده است که پس از آن ایران از به طور قابل قبولی، دکترین عدم آغاز جنگ (No first strike) را در کنار قانون انکار موجه (Plausible Deniability) برای اقدامات نظامی نامنظم به کار گرفته است.

رابرتز تصریح می‌کند: به طور کلی بر هیچ کس پوشیده نیست که ارتش اسرائیل در کل منطقه از بهترین تجهیزات و آموزش‌ها برخوردار است. ولی بخش‌هایی از ارتش ایران دارای تجربه جنگی است.

رابرتز در ادامه به الجزیره گفت: از طرفی نیروهای متعارف ایران مایه نگرانی آمریکا و متحدان این کشور نیست. سپاه پاسداران از سازماندهی و رسیدگی بهتری [ نسبت به بقیه نیروهای نظامی ایران ] برخوردار است و نیروهای قدس و توانمندی‌های دریایی سپاه پاسداران - به ویژه شیوه جنگ نامتقارن آنها با این سلاح‌های نامعمول در واحدهای کوچک غیرمتمرکز- ابهام بزرگی را پدید آورده است.

رابرتز همچنین خاطرنشان کرد: در حالی که دو ارتش فوق به احتمال زیاد وارد نبرد رو در رو در آینده‌ای نزدیک نخواهند شد، ممکن است سرانجام با نیروهای تحت‌الحمایه آنها در خلیج فارس یا کشورهای حاشیه دریای مدیترانه درگیر شوند. هرگونه رویارویی مستقیم میان اسرائیل و ایران، احتمالا مستلزم استفاده از هواپیماهای دوربرد و تسلیحات دفاع هوایی، موشک‌های بالستیک و شناورهای دریایی کوچک خواهد بود.

کامران بخاری، معاون امور خاورمیانه و آسیای جنوبی موسسه استرتفور عقیده دارد: بهترین شیوه توصیف نگاه ایران به ارتش اسرائیل، بررسی آن از لحاظ جغرافیایی است. بر روی نقشه ممکن است اسرائیل از ایران زیاد دور نباشد، ولی در عالم واقع این دو بسیار دورتر از آن هستند که بتوانند در جنگی بی‌وقفه و پایدار در برابر هم ظاهر شوند.

وی در این رابطه به الجزیره گفت: هرچند ایران نمی‌تواند به اسرائیل دست پیدا بکند و هرچند اسرائیل از ارتشی بسیار پیشرفته‌تر برخوردار است، با این حال [این رژیم] قادر به آغاز کارزاری [ بلند مدت ] علیه ایران نیست. ایرانی‌ها این نکته را می‌دانند و بنابراین، آنقدری که نگران حمله ایالات متحده – با تجهیزاتی که بسیار به مرزهای ایران نزدیک است - هستند، تهاجم از سوی اسرائیل را مایه نگرانی خود نمی‌دانند.

ارتش اسرائیل که از زمان تشکیل خود، مکررا با بسیاری از همسایگان خود درگیر بوده است، از نیروی دفاعی اسرائیل (IDF که مخفف آن در زبان عبری تزاحال نامیده می‌شود )، نیروی دریایی اسرائیل (IN) و نیروی هوایی اسرائیل (IAF) تشکیل شده است. خدمت نظام وظیفه برای بسیاری از شهروندان یهودی و دروزی از هجده سالگی شروع می‌شود.

اسرائیل تعداد 176500 نفر پرسنل در حال خدمت دارد که 133000 نفر از آنها در ارتش مشغول به خدمت‌اند. خود ارتش از 107000 نفر پرسنل وظیفه تشکیل شده است. نیروی دریایی این کشور، 9500 ملوان مشغول به خدمت در اختیار داشته و نیروی هوایی آن نیز از 34000 نفر تشکیل شده و مجموع قوای ذخیره آن به 565000 نفر می‌رسد.
بنا به گزارش‌ها، ایران بیش از 523000 نفر پرسنل در حال خدمت دارد که 350000 نفر آن – از جمله 220000 نفر پرسنل وظیفه – در ارتش مشغول به خدمت‌اند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که وفادارترین نیروی نظام حاکم به شمار می‌آید، بالغ بر 125000 نفر سرباز در اختیار دارد.

جوانان مرد ایرانی به هنگام 19 سالگی و به طور داوطلبانه در 18 سالگی موظف به گذراندن 18 ماه خدمت نظامی‌اند. گروه شبه‌نظامیان داوطلب یا نیروهای بسیجی (به طور تحت‌الفظی بسیج مستضعفین) افراد بالای 15 سال را به عضویت می‌پذیرد.

ارتش ایران که وظیفه آن دفاع از مرزها و حفظ نظم داخلی است، از قوای رسمی (ارتش) جمهوری اسلامی ایران - متشکل از قوای زمینی، دریایی و هوایی (IRIAF) - و ستاد دفاع هوایی خاتم‌الانبیا تشکیل شده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز متشکل از قوای مقاومت زمینی، دریایی، نیروی هوافضا و قدس (عملیات ویژه) است.
ایران دارای 18000 پرسنل نظامی دریایی و 30000 کادر نیروی هوایی است که 12000 نفر از آنها در دفاع هوایی مشغول به خدمت‌اند.

پتانک‌ ها- زیردریایی‌ ها و هواپیما ها

ارتش اسرائیل بیش از 3000 تانک در اختیار دارد که بنا به گزارشات متشکل از 441 تانک مرکاوا MkI، 455 تانک مرکاوای MkII، 454 تانک مرکاوای MkIII، 175 تانک مرکاوای MkIV و 206 تانک مدل سنتوریون است.

همچنین ارتش اسرائیل بنا به گزارش رویترز، حدود 10484 نفربر زرهی و 5432 توپ - از جمله 620 توپ دارای موتور و 456 توپ قابل حمل - در اختیار دارد.

طبق گزارشات رسیده، ارتش ایران دارای 1613 تانک است که متشکل از 100 تانک ذوالفقار تولید داخل و حدود 100 تانک چیفتن مدلMk3  وMk5 قدیمی ساخت انگلیس که قبل از انقلاب سال 1979 خریداری شده در کنار 150 تانک M-60A1 ساخت آمریکا و 480 تانک T-72 و 540 تانک مدل T-54/T-55 ساخت شوروی است.

تهران همچنین حدود 640 نفربر زرهی علاوه بر 8196 توپ – شامل 2010 توپ قابل حمل و بیش از 800 توپ دارای موتور- برخوردار است.

نیروی دریایی اسرائیل دارای 3 زیردریایی تاکتیکی دلفین ( نوع متفاوت مدل 212 ساخت آلمان ) - که به نظر می‌رسد به منظور مجهز ساختن اسرائیل به توانمندی پاسخ به حمله هسته‌ای از دریا (Offshore Second Strike) به تسلیحات اتمی مجهز باشد- است و علاوه بر آن، 57 کشتی جنگی ساحلی و گشت از جمله 3 ناوچه در اختیار دارد.

از سوی دیگر ایران به طور قابل توجهی از ناوگان دریایی بزرگتری برخوردار است. این ناوگان شامل 23 زیردریایی – از جمله 15 زیردریایی تاکتیکی، 3 زیردریایی تهاجمی دیزل الکتریک مدل 877 کلاس کیلو ساخت روسیه، 12 زیردریایی کوچک ( شناورهای آب‌های عمیق به نام‌های غدیر و نهنگ که برای خلیج فارس در ایران ساخته شده‌اند ) و 8 زیردریایی حمل غواص است.

طبق گزارش‌ها، ایران بیش از 100 کشتی جنگی ساحلی و گشت – از جمله 6 ناوچه، 13 کشتی گشت، 4 قایق گشت، 21 قایق نیمه مغروق (Semi-Submersible) و 56 قایق گشتی مختلف – در اختیار دارد.

نیروی هوایی اسرائیل که به خاطر دقتش در جنگ سال 1967 شهره بود، در دهه‌های بعد با برجا گذاشتن تلفات هزاران نفری از غیرنظامیان در کرانه غربی، نوارغزه و لبنان مورد انتقاد شدید قرار گرفت. این نیرو دارای 460 هواپیما با قابلیت جنگی، 168 جنگنده – شامل 27 هواپیمای بویینگ F15A Eagle، 7 هواپیمای F15B و 90 هواپیمای F16A فالکن جنگنده - است. این ناوگان همچنین دارای 227 جنگنده حمله زمینی و 65 هواپیمای تهاجمی به علاوه 9 هواپیمای مخزن‌دار/ ترابری و 77 هواپیمای دارای قابلیت حمل و نقل دیگر است.

اسرائیل دارای 81 هلیکوپتر تهاجمی – شامل 30 هلیکوپتر کبرای AH-1E/AH-1F ساخت شرکت بل و 30 هلیکوپتر آپاچی آتشبار AH-64A و 200 هلیکوپتر ترابری - است. توانمندی‌های دفاع هوایی این کشور، در مقایسه با 279 موشک سام متعلق به ایران، شامل 48 پرتاب‌گر قابل حمل موشک‌های زمین به هوا ( سام ) و 920 ضدهوایی است.

گمان می‌رود، نیروی هوایی ایران دارای 336 هواپیمای با قابلیت جنگی است که متشکل از 189 هواپیمای جنگنده از جمله 20 جت F5B ساخت آمریکا، 60 هواپیمای F5E Tiger II و 35 هواپیمای جت میگ 29A ساخت روسیه است. به نظر می‌رسد این نیرو از 108 هواپیمای حمله زمینی نیز برخوردار باشد که در میان آن، هواپیماهای ساخت ایران و روسیه ( که بنا به گزارشات بسیاری از آنها از عراق گرفته شده ) به چشم می‌خورد. این کشور دارای 116 هواپیمای ترابری است که ساخت چین، هلند، ایالات متحده و دیگر کشورها است. نیروی هوایی ایران از 30 چرخ‌بال شناسایی دریایی 214C ساخت شرکت بل برخوردار است.

توان موشکی

ایران دارای حدود 1000 موشک استراتژیک است و انتظار می‌رود توانایی هدف قرار دادن سرتاسر خلیج فارس و مناطق ورای آن را داشته باشد. بنا به گزارشات این موشک ها تحت کنترل سپاه پاسداران قرار دارد و شامل حدود 300 موشک بالستیک کوتاه برد – از جمله موشک شهاب1 (Scud-B)، موشک شهاب2 (Scud-C) و تندر69 (CSS-8) ساخت ایران – است.

تهران همچنین موشک‌های بالستیک میان‌برد راهبردی شهاب3، با برد بیش از 1000 کیلومتر ( بنا به گزارشات )، موشک قدر1 با برد تقریبی 1600 کیلومتر و نوعی از موشک شهاب3 ( که به عنوان سجیل2 شناخته می‌شود ) با برد 2400 کیلومتر – بنا به گزارش رویترز – را در داخل تولید می‌کند. در صورت صحت این امر، اسرائیل و بیشتر اروپای شرقی در تیررس این موشک‌ها قرار دارد.

ایران در ژانویه سال 2009، موشک هوا به هوای جدیدی را آزمایش کرد. پس از آن در هفتم مارس سال 2010، ایران تولید موشک‌های کروز میان‌برد خود را آغاز کرد. ادعا شده که این موشک‌ها دقت بالایی داشته و از توانایی نابودی اهداف سنگین نیز برخوردار است. سپاه پاسداران دارای 24 پرتاب کننده موشک است که در این میان 12 تا 18 پرتاب کننده مختص موشک‌های کوتاه برد شهاب1 و 2 بوده و حداقل 6 پرتاب کننده دیگر به موشک‌های شهاب3، قدر1 و سجیل2 اختصاص دارد.

بخاری از موسسه استرتفور، عقیده دارد تمامی این آمارها در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و واقعا صحت آن مشخص نیست: ما درک درستی از آنچه ایران واقعا می‌تواند انجام دهد، نداریم. به احتمال زیاد موشک‌های ایران، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را به دقت می‌تواند هدف قرار دهد ولی اسرائیل دور از دسترس آن است.

بخاری بر این باور است که توان ایران متکی به مختل کردن اقتصاد جهانی و دور نگهداشتن طرف مقابل از شروع منازعه‌ای نظامی - به واسطه هزینه‌های بسیار بالای آن - است. مسئله اصلی در حال حاضر، توانمندی‌های نامتقارن ایران و توانمندی‌های هسته‌ای آتی این کشور است.

ایران در جریان مانور خود در اوایل ژانویه سال 2012، موشک‌های زمین به هوای میان‌بردی را در خلیج فارس آزمایش کرد که طراحی و تولید آن در داخل صورت گرفته بود. این رزمایش همزمان با افزایش فشارهای بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای این کشور انجام شد.

در حالی که ایران روند تولید تسلیحات هسته‌ای را رد می‌کند، این باور گسترده وجود دارد که اسرائیل علیرغم سیاست ابهام هسته‌ای از چنین قابلیتی برخوردار است. موشک‌های حامل، شامل موشک بالستیک میان‌برد جریکو2 و موشک کوتاه‌برد جریکو1 است. گمان می‌رود اسرائیل طیفی از 200 کلاهک هسته‌ای داشته باشد که از توانایی قرار گرفتن بر موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) برخوردار است.

اسرائیل در دوم نوامبر سال 2011، از پایگاه پالماخیم، یک موشک بالستیک قاره‌پیما را امتحان کرد که گمان می‌رود مدل جدید موشک جریکوی3 باشد. این موشک از توانایی حمل کلاهک 1000 کیلوگرمی برخوردار بوده و برد آن به آمریکای جنوبی یا اقیانوسیه نیز می‌رسد. روز پس از آن این کشور مانور دفاع شهری گسترده‌ای را ترتیب داد که طی آن حمله موشکی به مرکز این کشور شبیه‌سازی شده بود.

رابرتز کارشناس امنیت در موسسه خدمات متحد سلطنتی بر این باور است که علیرغم برتری نظامی متعارف اسرائیل، این کشور فاقد هواپیماهای کافی و بمب‌های مناسب برای ایجاد ضربه چشمگیر به برنامه اتمی ایران است: من فکر نمی‌کنم کار عاقلانه‌ای باشد. نباید این توهم وجود داشته باشد که اسرائیل می‌تواند به طور یکجانبه برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند.

آنچه مشخص است متعاقب حمله، این تضمین وجود دارد که ایران به طور مخفیانه و با سرعت ساخت بمب اتمی را در پیش خواهد گرفت.